Gdy wybuchła wojna w Ukrainie redakcja CzasFinansów.pl zwróciła się do ZUS z zapytaniem czy organ administracji publicznej posiada jakieś umowy z podmiotami, które są zarejestrowane w Rosji, albo są zarejestrowane w Polsce, ale mają kapitał lub udziałowców rosyjskich. Chodziło o zweryfikowanie sytuacji, czy pieniądze Skarbu Państwa pośrednio lub bezpośrednio nie trafią do Rosjan, którzy potem dzięki tym pieniądzom mogliby finansować bomby i rakiety wystrzeliwane w Ukrainę.

Dominik Wojtasiak, który jest Dyrektorem Departamentu Legislacyjno-Prawnego, udzielił naszej redakcji odpowiedzi na wniosek złożony 14 marca 2022 roku.

Na wniosek by wskazać umowy, które ZUS zawarł z podmiotami, które mają siedzibę w Rosji dostaliśmy odpowiedź, że nie ma ani jednej takiej umowy. Nie było przed 2022 roku i nie było ani jednej w 2022 roku.

Czy ZUS zerwałby umowy zawarte z rosyjskimi firmami? Organ nie daje jednoznacznej odpowiedzi

Składając wniosek o udzielenie informacji publicznej zapytaliśmy także czy jeśli ZUS zawarł jakieś umowy z Rosjanami to po wybuchu wojny w Ukrainie organ rentowy zamierza te umowy zerwać. Redakcja spodziewała się prostej odpowiedzi – tak.

Jednak Dominik Wojtasiak odpowiedział bardzo zagadkowo i niejednoznacznie, a mianowicie zasłonił się stwierdzeniem, że odpowiedź na zadane pytanie nie stanowi informacji publicznej. Jak dodaje Dominik Wojtasiak zamiar ZUS nie będzie stanowił informacji publicznej, skoro nie znalazł on odzwierciedlenia w wytworzonych dokumentach.

Niestety zamiast jednoznacznej odpowiedzi otrzymaliśmy dywagację, które nie pozwala z całą pewnością stwierdzić, że obecne władze ZUS, w tym zarząd i dyrektorzy, zerwaliby umowy z Rosjanami, gdyby takie były zawarte. Jest to oczywiście sfera rozważań hipotetycznych, ale skoro nie słyszymy stanowczego NIE to znaczy, że organ rentowy relatywizowałby czy wojna w Ukrainie jest wystraczającym czynnikiem by umowę z Rosjanami zerwać.

ZUS systemowo nie weryfikuje pochodzenia i kapitału swoich kontrahentów. Publiczne pieniądze mogą zasilać rosyjską machinę wojenną?

Zapytaliśmy również o umowy zawarte z podmiotami, które mają w swoich strukturach udziałowców Rosjan lub posiadają rosyjski kapitał. Chcieliśmy wiedzieć jakie takie umowy generują zysk dla Rosjan, a jednocześnie ile pieniędzy publicznych trafia do Rosjan przez ZUS. W tym zakresie odpowiedzi Dominika Wojtasiaka, jako reprezentanta ZUS, nie były satysfakcjonujące i jednoznaczne.

Dominik Wojtasiak poświadczył, że ZUS systemowo nie obchodzi czy podmiot, z którym ma jakieś umowy posiada rosyjski kapitał albo czy ma w swoich strukturach Rosjan. Jak wskazał Dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego:

Zakres działania ZUS nie obejmuje sprawdzania, weryfikowania i gromadzenia informacji o pochodzeniu narodowościowym osób, wchodzących w skład struktur oraz pochodzeniu kapitału, w oparciu o które działają podmioty, z którymi zawierane są umowy przez ZUS. W związku z tym, Zakład nie posiada informacji żądanych w ww. punktach i dlatego nie możemy udzielić odpowiedzi na Pana wniosek w tym zakresie.

To bardzo zły sygnał ze strony organu administracji publicznej. Oznacza to, że ZUS po prostu nie wie, czy podmioty, z którymi zawiera umowy biznesowe i kontakty, nie posiadają rosyjkiego kapitału, albo czy w ich strukturach są Rosjanie. Wojtasiak i cały ZUS też nie wie, czy przez ZUS do Rosji nie trafiają pieniądze z finansów publicznych, z których Rosja może finansować bomby spadające w Ukrainie albo rakiety wystrzeliwane w Ukraine.

Umowy bez przetargów, ZUS na własne życzenie nie sprawdza gdzie trafią pieniądze z ich kontraktów biznesowych

Jest to o tyle problematyczne, że w wyniku wprowadzenia ustaw tzw. antycovidowych ZUS nie musi przeprowadzać przetargów. W rzetelnej procedurze przetargowej kontrahenci ZUS byliby weryfikowani, a kontrowersyjni oferenci odrzucani. Ponieważ jednak Rząd PiS nie wymaga przeprowadzania konkursów i przetargów to w zasadzie każdy podmiot może podpisać kontrakt z ZUS jeśli władze organu uznają to za dobry interes. Jak widać po stanowisku Dominika Wojtasiaka organ co do zasady nie weryfikuje podmiotów, z którymi zawiera umowy.

Na te praktyki ZUS z ratunkiem przyszedł Rząd PiS, który wprowadził przepisy “likwidujące” rosyjskie biznesy w Polsce. Dzięki tej ustawie można być spokojnym, że przez ZUS mniej pieniędzy zasila rosyjski budżet wojenny bo co do zasady firmy z rosyjskim kapitałem i udziałowcami nie mogą w obecnym stanie prawnym funkcjonować w Polsce.

Poniżej przedstawiamy całą odpowiedź Dominika Wojtasiaka z ZUS.